Artykuł
Europejskie Ugrupowanie Wspólpracy Terytorialnej "Polsko-Litewski transgraniczny obszar funkcjonalny” z o.o. realizuje projekt pilotażowy pt. „CLLD-oriented facilitation of cross-border planning across the Polish-Lithuanian Functional Area”* („Zorientowane na RLKS >Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność< ułatwienie planowania transgranicznego w ramach Polsko-Litewskiego Obszaru Funkcjonalnego”) w ramach europejskiego Projektu dla regionów przygranicznych pn. Resilient Borders (Odporne Granice) finansowanego przez Unię Europejską.
Termin realizacji: 01.02.2025 - 30.09.2025
Głównym celem projektu jest zwiększenie potencjału obszaru EUWT „Polsko-Litewskiego Transgranicznego Obszaru Funkcjonalnego” poprzez wspólne działania związane z planowaniem przestrzennym i rozwojem wielopodmiotowości w oparciu o zasady podejścia RLKS >Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność<. Działanie dąży do stworzenia bardziej zintegrowanego i spójnego polsko-litewskiego obszaru funkcjonalnego zarządzanego przez EUWT, w którym współpraca transgraniczna stanie się naturalnym i skutecznym sposobem radzenia sobie ze wspólnymi wyzwaniami i możliwościami rozwoju terytorialnego na całym pograniczu.
EUWT otrzymało na ten cel sub-grant w wysokości 39.868,20 EUR.
W ramach projektu przewidziane są takie działania:
- Wzmocnienie wewnętrznego zarządzania, komunikacji i wymiany informacji w ramach EUWT
- Budowanie i ustanawianie transgranicznych struktur współpracy międzysektorowej, tworzenie sieci kontaktów oraz promowanie zasady partnerstwa i podejścia RLKS w ramach EUWT
- Projektowanie i wspieranie trwałego zaangażowania w budowanie długoterminowego potencjału na rzecz zrównoważonej współpracy transgranicznej
Działanie wzmacnia kluczową rolę polsko-litewskiego pogranicza jako połączenia lądowego między UE a krajami bałtyckimi. Wzmocnienie roli pogranicza polsko-litewskiego planowane jest poprzez wypracowanie solidnych mechanizmów zarządzania i sieci wielopodmiotowych w ramach EUWT. Jest to niezbędne, aby ułatwić utrzymanie podstawowych przepływów transgranicznych oraz zapewnić ciągłą odporność i zdolność adaptacji regionu do pojawiających się wyzwań.
Stworzenie stabilnych kanałów współpracy i wprowadzenie jednolitych norm/procedur komunikacyjnych umożliwia funkcjonowanie transgraniczne w trybie ciągłym, pomimo napięć i zakłóceń ze strony sąsiednich wrogich terytoriów (Kaliningrad, Białoruś) oraz wzmacnia powiązania transgraniczne między partnerami strategicznymi.
Oczekiwane rezultaty:
1.Zwiększenie odporności polsko-litewskiego pogranicza na zewnętrzne naciski i wyzwania (np. konsekwencje wojny w Ukrainie) oraz inne wyzwania społeczno-gospodarcze wokół EUWT.
2.Ustanowienie wielopodmiotowych ram współpracy transgranicznej i wzmocnienie kapitału społecznego umożliwiającego obszarowi funkcjonalnemu utrzymanie jego podstawowych funkcji i trajektorii rozwoju pomimo trudnego położenia strategicznego między wrogimi terytoriami Rosji i Białorusi.
3.Ustanowienie trwałych powiązań partnerskich, sieci komunikacyjnych i rozwiązań w zakresie zarządzania wzmacniających współpracę transgraniczną i zasadniczo zmieniających sposób interakcji i współpracy zainteresowanych stron w całym obszarze funkcjonalnym.
4.Poprawa zdolności operacyjnych dzięki ulepszonym strukturom zarządzania i jasnym protokołom decyzyjnym
5.Wzmocnienie zdolności instytucjonalnych do zarządzania podmiotem i skuteczniejsze zarządzanie inicjatywami transgranicznymi.
6.Efektywniejsza wymiana informacji i współpraca, zmniejszająca bariery i sprawiająca, że współpraca transgraniczna stanie się dostępniejsza dla wielu podmiotów z sektora publicznego, społecznego i podmiotów gospodarczych po obu stronach granicy.
*Funded by the European Union. Views and opinions expressed are however those of the author(s) only and do not necessarily reflect those of the European Union, the Association of European Border Regions (AEBR) or the Mission Opérationnelle Transfrontalière (MOT)”
"Finansowane przez Unię Europejską. Poglądy i opinie wyrażone są wyłącznie poglądami autora(ów) i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy Unii Europejskiej, Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych (SERG) lub Mission Opérationnelle Transfrontalière (MOT)".
__________________________________________________________________________________________________________
Projekt pilotażowy „CLLD-oriented facilitation of cross-border planning across the Polish-Lithuanian Functional Area”, realizowany w ramach europejskiej inicjatywy Resilient Borders, dobiegł końca, pozostawiając po sobie konkretne i trwałe rezultaty. Wspólnym wysiłkiem partnerów polskich i litewskich udało się nie tylko stworzyć ramy dla skutecznego zarządzania wewnętrznego w EUWT, lecz także zbudować przestrzeń do systematycznego dialogu, wymiany doświadczeń i wspólnego planowania działań rozwojowych.
W dniu 19.09.2025 r. w Puńsku odbyła się Konferencja końcowa projektu, w której wzięli udział przedstawiciele członków EUWT, przedstawiciele LGD-ów z obu stron granicy poksko-litewskiej oraz zaproszeni goście. W wydarzeniu uczestniczyli m.in. Przewodniczący Sejmiku Województwa Podlaskiego – Pan Cezary Cieśłukowski, członek Zarządu Województwa Podlaskiego – Pan Bogdan Dyjuk, Wicestarosta Sejneński – Pan Antoni Baudzis, Dyrektor Biura ds. Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność – Pani Wioleta Szczytko oraz Wicedyrektor – Pan Marek Teofilewcz.
Podczas Konferencji przedstawiono główne rezultaty projektu, m.in. opracowane narzędzia i dokumenty strategiczne (w tym Podręcznik zarządzania wewnętrznego i komunikacji).
Punktem kulminacyjnym było uroczyste podpisanie Listu Intencyjnego przez Przewodniczących LGD: ze strony polskiej – Suwalsko-Sejneńska LGD, ze strony litewskiej – LGD “Dzūkija z Lazdijai, LGD Vilkaviškis, LGD Kalvarija oraz Prezes EUWT. Partnerzy zadeklarowali wolę nawiązania partnerstwa w celu zacieśnienia współpracy transgranicznej i podejmowania wspólnych działań, których nadrzędnym celem będzie zrównoważony rozwój pogranicza litewsko-polskiego.
Projekt pokazał, że dzięki zaangażowaniu partnerów i szerokiemu włączeniu interesariuszy można wypracować mechanizmy współpracy, które nie kończą się wraz z zakończeniem finansowania, ale mają charakter trwały i prorozwojowy.
Doświadczenia zdobyte w trakcie realizacji działań pilotażowych są modelem możliwym do zastosowania również w innych regionach przygranicznych Europy, szczególnie tam, gdzie potrzebne jest łączenie perspektywy instytucjonalnej z oddolnym potencjałem społeczności lokalnych.
Zwieńczeniem projektu jest potwierdzenie, że silne, zintegrowane i odporne granice nie są barierą, lecz przestrzenią współpracy, rozwoju i budowania wspólnej przyszłości.
